Węglowodany – na to słowo często reagujemy gęsią skórką na ciele. Jesteśmy straszeni, że cukier jest zły i należy z niego zrezygnować. Choć częściowo jest to prawda, to przez brak rozszerzania wiedzy w tym zakresie, prowadzi to do tworzenia się niebezpiecznych mitów, które mogą nam zaszkodzić. Nasz organizm węglowodanów potrzebuje – to one dodają nam energii i pozwalają spalać tłuszcze! Do wszystkiego jednak należy podchodzić rozsądnie. Co to znaczy?
Zgodnie z definicją, węglowodany są organicznymi związkami chemicznymi, w których skład wchodzą atomy węgla, wodoru oraz tlenu. Ważniejsza jest jednak świadomość ich podziału na proste i złożone. Pierwsze będą przede wszystkim w owocach, słodyczach, miodzie czy produktach mlecznych. Sacharoza, którą znajdziemy w rafinowanym cukrze, również jest cukrem prostym. Cukry złożone znajdują się w m.in. ziarnach zbóż, orzechach, ziemniakach, warzywach strączkowych czy kaszach i ryżu.
Trudno jednoznacznie powiedzieć, które węglowodany są korzystniejsze dla naszego zdrowia. Z pewnością nie służą nam węglowodany złożone, które przeszły proces sztucznego przetworzenia. Zatem z diety na pewno warto wycofać białe pieczywo, słodycze oraz słone przekąski typu chipsy czy paluszki. Ich nadmierne spożywanie podnosi poziom cukru we krwi. Ten zaś organizm zamienia w tłuszcz, tworząc trudną do wyeliminowania tkankę tłuszczową.
Węglowodany cechuje szybkość wchłaniania przez organizm, dlatego świetnie sprawdzają się jako uzupełnienie deficytu energetycznego. Po cukry proste można zatem sięgać w przypadku wysokich oraz krótkotrwałych wydatków energetycznych, gdyż stają się pewnego rodzaju zabezpieczeniem dla organów wewnętrznych oraz pozwolą dostarczyć energię do mózgu. Niemniej jednak w codziennym życiu zużywamy energię w sposób bardziej umiarkowany i spokojny, dlatego znacznie lepiej sprawdzą się węglowodany złożone. Są one wchłaniane wolniej, gdyż musi nastąpić proces ich rozłożenia w procesie trawienia.
Dieta bezcukrowa nie jest dobrym rozwiązaniem dla zdrowego człowieka, gdyż każdy z nas potrzebuje energii dostarczanej przez cukry. Ważne natomiast jest, by odpowiednio dostosować rodzaj przyjmowanych cukrów do aktywności fizycznej. Przede wszystkim jednak dieta musi być zbilansowana i bogata również w inne składniki odżywcze.
W ostatnich latach jest o nim coraz głośniej. Lekarze i naukowcy oskarżają go o spowodowanie epidemii otyłości, co z pewnością nie jest pozbawione racji. Niemniej jednak warto wiedzieć, czym w ogóle jest syrop glukozowo – fruktozowy. Aby go uzyskać, przeprowadza się rozkład skrobi do glukozy, a następnie częściową izomerację celem uzyskania fruktozy, z której składa się w aż 55%. Problem polega na tym, że fruktoza nie wywołuje sytości, dlatego produktów z nią jesteśmy w stanie spożyć znacznie więcej. Dodatkowo, syrop glukozowo – fruktozowy jest tańszy w uzyskaniu niż sacharoza, dlatego stosuje się go do coraz większej liczby produktów. Badania dowiodły, że nadmierne spożywanie fruktozy sprawia, że organizm staje się mało wrażliwy na insulinę. Dodatkowo, powoduje ona stłuszczenie wątroby. Może zatem być uznawana za przyczynę otyłości, niemniej jednaksyrop glukozowo – fruktozowy można spożywać w bardzo ograniczonych ilościach.
Wraz z rozpowszechnieniem wiedzy na temat szkodliwości cukru, producenci masowo wprowadzili na rynek produkty określane mianem“light”. Na ich etykietach możemy znaleźć dopiski: żywność niskokaloryczna, żywność o obniżonej kaloryczności lub żywność lekka (light). Co to znaczy w praktyce?
W gruncie rzeczy, wszystkie te produkty są tak naprawdę żywnością o ograniczonej wartości energetycznej:
Jako zamienniki w żywności light wybierane są tylko produkty przebadane i dopuszczone do spożycia jako bezpieczne, dlatego nie można kategorycznie powiedzieć, że szkodzą one naszemu zdrowiu. Z pewnością wpływa to korzystnie na nasze nawyki żywieniowe, jednak w tym samym czasie sprawia, że dostarczamy organizmowi znacznie mniej witamin rozpuszczanych w tłuszczach.
Powszechna jest również opinia, że cukier psuje zęby – ostrzegają przed nim dentyści oraz lekarze pediatrzy, gdyż próchnica zębowa prowadzi do poważnych schorzeń całego organizmu. Jak to jest naprawdę?
Rzeczywiście, węglowodany mogą negatywnie wpływać na stan uzębienia – bakterie rozkładają je na cukier i skrobię, przez co wytwarzają się kwasy niebezpieczne dla szkliwa. Nie zaleca się zatem spożywania cukrów w dużych ilościach. Stomatolodzy przestrzegają przede wszystkim przed napojami słodzonymi, które sączymy niejednokrotnie przez cały dzień, tworząc bakteriom idealne warunki do rozwoju. Bardzo ważna jest odpowiednia higiena jamy ustnej – szczególnie istotna wieczorem, gdyż w nocy organizm wytwarza znacznie mniej śliny spowalniającej proces rozkładania węglowodanów.
Czy zatem węglowodany są złe? Z pewnością nie! Należy jednak zadbać o zbilansowaną dietę, dostosowaną do naszych potrzeb – wagi, wieku, poziomu aktywności fizycznej. Nie bez znaczenia pozostaje również prawidłowa higiena oraz regularne badania krwi. Wszystko bowiem jest dla ludzi, jeśli zachowują w tym zdrowy rozsądek.
